Ulgi i prawnienia
Ulgi i uprawnienia przysługujące osobom niewidomym i niedowidzącym
(Opracowano na podstawie wkładki do legitymacji członka zwyczajnego i podopiecznego PZN ze zmianami i uzupełnieniami)
Szczególnie prosimy zwrócić uwagę na Inne uprawnienia pkt. IV. Ulgi podatkowe. Opisaliśmy tam dokładnie wszelkie możliwe odpisy od dochodu, jakie mogą dokonać osoby niepełnosprawne, szczególnie z dysfunkcją wzroku. Ulgom tym poświęciliśmy sporo miejsca, ponieważ często spotykamy się z pytaniami naszych Członków, co i na jakich zasadach mogą sobie odpisać od dochodu rozliczając swoje zeznanie podatkowe.
V. Ulgowy wstęp do muzeów państwowych
VI. 50 % zniżki w opłacie paszportowej
VII. Ułatwienia w ruchu drogowym
Ulgi w komunikacji miejskiej na terenie Opola
Ulgi w komunikacji PKP i PKS:
1. 95 % zniżki – przewodnik niewidomego (również pies przewodnik) – w pociągach 2 klasy osobowych, pospiesznych, ekspresowych, InterCity i EuroCity oraz w autobusach zwykłych, przyspieszonych i pospiesznych. Zniżka ta dotyczy wyłącznie biletów jednorazowych.
2. 93 % zniżki – niewidomy ze znacznym stopniem niepełnosprawności – w 2 klasie pociągów osobowych i autobusach zwykłych,
3. 51 % zniżki – niewidomy ze znacznym stopniem niepełnosprawności – w 2 klasie pociągów pospiesznych, ekspresowych, InterCity i EuroCity oraz w autobusach przyspieszonych i pospiesznych,
4. 37 % zniżki – niewidomy z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności – w 2 klasie pociągów osobowych, pospiesznych, ekspresowych, InterCity i EuroCity oraz w autobusach zwykłych, przyspieszonych i pospiesznych,
5. 78 % zniżki – dzieci i młodzież do 24. roku życia, a studenci do 26. roku życia, ich rodzice i opiekunowie – na przejazdy w 2 klasie pociągów osobowych i pospiesznych, ekspresowych, InterCity i EuroCity oraz we wszystkich rodzajach autobusów na trasie z miejsca zamieszkania lub miejsca pobytu do: szkoły, przedszkola, ośrodka rehabilitacji, domu pomocy społecznej, zakładu opieki zdrowotnej, poradni psychologiczno-pedagogicznej, placówki opiekuńczo-wychowawczej, ośrodka wsparcia, na turnus rehabilitacyjny – i z powrotem, na podstawie dokumentów wystawionych przez te placówki (dotyczy biletów jednorazowych dla opiekunów oraz biletów jednorazowych i miesięcznych imiennych dla dzieci i młodzieży).
Wszystkie wyżej wymienione ulgi nie dotyczą przejazdów pociągami EuroCity i InterCity w komunikacji międzynarodowej oraz przejazdów w komunikacji autobusowej ekspresowej.
Podstawa prawna: ustawa z 20.06.1992 r. o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego (tekst jednolity Dz. U. z 2012 r. poz. 1138, ze zm.) oraz rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 25.10.2002 r. w sprawie rodzaju dokumentów poświadczających uprawnienia do korzystania z ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego (Dz. U. Nr 179, poz. 1495, ze zm.).
W komunikacji międzynarodowej w Europie – bezpłatny przejazd przewodnika osoby niewidomej, pod warunkiem wykupienia w Polsce biletów w obie strony (ulga nie stosowana przez wszystkich przewoźników).
Podstawa prawna: Aneks specjalny TCV – Wspólnej Międzynarodowej Taryfy na Przewóz Osób – “Przewóz osób niewidomych i ich przewodników”, obowiązujący od 1.01.2007 r.
Ulgi w komunikacji miejskiej:
Bezpłatne lub ulgowe przejazdy dla niewidomego oraz jego przewodnika – w zależności od uchwał miejscowych organów samorządu terytorialnego.
Inne uprawnienia
I. Zwolnienie od opłacania abonamentu radiowo-telewizyjnego:
1. niewidomi ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, których ostrość wzroku nie przekracza 15%.
Podstawa prawna: ustawa z 21.04.2005 r. o opłatach abonamentowych (Dz. U. nr 85, poz. 728, ze zm.) oraz rozporządzenie KRRiT z 16.02.2010 r. (Dz. U. Nr 29 poz. 152, ze zm.).
II. Ulgi pocztowe:
1. prawo do bezpłatnych przesyłek w druku wypukłym, a w przypadku innych nośników dostępnych dla niewidomych – bezpłatnych przesyłek tylko pomiędzy niewidomymi a bibliotekami, organizacjami osób niewidomych lub organizacjami działającymi na rzecz niewidomych,
2. prawo otrzymywania przesyłek listowych, przesyłek rejestrowanych, w tym z deklarowaną wartością oraz przekazów pieniężnych, z pominięciem oddawczej skrzynki pocztowej oraz bez konieczności odbierania przesyłki w placówce pocztowej – bez dodatkowych opłat, na wniosek zainteresowanych,
3. prawo przekazywania listonoszowi w miejscu zamieszkania prawidłowo opłaconej przesyłki nie będącej przesyłką rejestrowaną.
Podstawa prawna: ustawa z 23.11.2012 r. Prawo pocztowe ( tekst jednolity: Dz. U. z 2012 r. poz. 1529, ze zm.), rozporządzenie Min. Pracy i Polityki Społecznej i Min. Kultury z 15.06.2004 r. w sprawie wykazu bibliotek i organizacji osób niewidomych (…) (Dz. U. Nr 167, poz. 1753, ze zm.), rozporządzenie Min. Infrastruktury z 9.01.2004 r. w sprawie warunków wykonywania powszechnych usług pocztowych (Dz. U. Nr 5, poz. 34, ze zm.).
III. Ulgi telekomunikacyjne
Na podstawie uchwał zarządów poszczególnych operatorów telefonii stacjonarnej i komórkowej:
1. W Orange Polska S.A. (przed fuzją TP S.A. – Telekomunikacja Polska S.A.) – niewidomy ze znacznym stopniem niepełnosprawności (albo prawny opiekun, z wyjątkiem opiekunów dziecka poniżej 16. roku życia) – zniżka 50 % w opłacie niektórych planów taryfowych tego operatora.
Podstawa prawna: uchwała Zarządu TP S.A. nr 85/2001.
2. W sieciach innych operatorów – na podstawie decyzji poszczególnych firm.
3. Ponadto Orange Polska S.A. jako przedsiębiorca wyznaczony, ma obowiązek świadczenia udogodnień dla osób niepełnosprawnych w ramach usługi powszechnej dla użytkowników końcowych stacjonarnych publicznych sieci telefonicznych m.in. sporządzania na żądanie osób niewidomych faktur, regulaminów, wykazów i cenników usług w brajlu lub w innej formie uwzględniającej ten rodzaj niepełnosprawności.
Podstawa prawna: ustawa z 16.07.2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 171, poz. 1800, ze zm.), rozporządzenie Min. Infrastruktury z 24.03.2005 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących świadczenia usługi powszechnej (…) (Dz. U. Nr 68, poz. 592).
IV. Ulgi podatkowe:
1. odpisy od dochodu na wydatki związane z celami rehabilitacyjnymi oraz na wydatki związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, poniesionych w roku podatkowym przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne. Za wydatki te uważa się wydatki poniesione na:
a. adaptację i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności,
b. przystosowanie pojazdów mechanicznych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności,
c. zakup i naprawę indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych, niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego,
d. zakup wydawnictw i materiałów (pomocy) szkoleniowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności,
e. odpłatność za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym,
f. odpłatność za pobyt na leczeniu w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, za pobyt w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne,
g. opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa, w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2 280 zł,
h. utrzymanie przez osoby niewidome i niedowidzące zaliczone do I lub II grupy inwalidztwa oraz osoby z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczone do I grupy inwalidztwa psa asystującego, o którym mowa w ustawie o rehabilitacji zawodowej, w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2 280 zł,
i. opiekę pielęgniarską w domu nad osobą niepełnosprawną w okresie przewlekłej choroby uniemożliwiającej poruszanie się oraz usługi opiekuńcze świadczone dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do I grupy inwalidztwa,
j. opłacenie tłumacza języka migowego,
k. kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25 roku życia,
l. leki – w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy faktycznie poniesionymi wydatkami w danym miesiącu a kwotą 100 zł, jeśli lekarz specjalista stwierdzi, że osoba niepełnosprawna powinna stosować określone leki (stale lub czasowo),
m. odpłatny, konieczny przewóz na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne:
– osoby niepełnosprawnej – karetką transportu sanitarnego,
– osoby niepełnosprawnej, zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa, oraz dzieci niepełnosprawnych do lat 16 – również innymi środkami transportu niż wymienione w poprzednim punkcie,
n. używanie samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną zaliczoną do I lub II grupy inwalidztwa albo dzieci niepełnosprawne, które nie ukończyły 16 roku życia, dla potrzeb związanych z koniecznym przewozem na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne – w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2 280 zł,
o. odpłatne przejazdy środkami transportu publicznego związane z pobytem:
– na turnusie rehabilitacyjnym,
– w zakładach, o których mowa w pkt. f,
– na koloniach i obozach dla dzieci i młodzieży, o których mowa w pkt. k.
Wszystkie wydatki, o których mowa w pkt. 1, podlegają odliczeniu od dochodu, jeżeli nie zostały sfinansowane (dofinansowane) ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, zakładowego funduszu aktywności, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie. W przypadku gdy wydatki były częściowo sfinansowane (dofinansowane) z tych funduszy (środków), odliczeniu podlega różnica pomiędzy poniesionymi wydatkami a kwotą sfinansowaną (dofinansowaną) z tych funduszy (środków) lub zwróconą w jakiejkolwiek formie.
UWAGA:
W przypadku wydatków, o których mowa w pkt. g, h i n, a więc tych, które są przez naszych Członków najczęściej odpisywane (maksymalnie do kwoty 2280 zł) nie jest wymagane posiadanie dokumentów stwierdzających ich wysokość. Jednakże na żądanie organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej, a takie praktyki są obecnie regułą, podatnik jest obowiązany przedstawić dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:
– wskazać z imienia i nazwiska osoby, które opłacono w związku z pełnieniem przez nie funkcji przewodnika. Należy być przygotowanym również na to, że urzędnicy sprawdzą, czy wskazana przez nas osoba uwzględniła w swoim zeznaniu podatkowym kwotę, którą otrzymała od nas w związku z pełnieniem wspomnianej funkcji, tzn. jeżeli odpisujemy sobie maksymalną kwotę 2280, to osoba przez nas wskazana powinna wpisać tę kwotę w najczęściej wypełnianym formularzu zeznania podatkowego PIT 37 następującej rubryce:
C. (Dochody i straty ze źródeł przychodu), C.1. (Dochody i straty podatnika), 5 (Inne źródła, niewymienione w wierszach od 1 do 4) – formularz obowiązujący w roku 2014.
– okazać certyfikat potwierdzający status psa asystującego,
– okazać dokument potwierdzający zlecenie i odbycie niezbędnych zabiegów leczniczo-rehabilitacyjnych.
Warunkiem odliczenia wydatków, o których mowa w pkt. 1, ppkt. a-o, jest posiadanie przez osobę, której dotyczy wydatek:
– orzeczenia o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności, określonych w odrębnych przepisach, lub
– decyzji przyznającej rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową albo rentę socjalną, albo orzeczenia o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16 roku życia, wydanego na podstawie odrębnych przepisów.
Wszystkie wyżej wymienione przepisy stosuje się odpowiednio do podatników, na których utrzymaniu pozostają następujące osoby niepełnosprawne: współmałżonek, dzieci własne i przysposobione, dzieci obce przyjęte na wychowanie, pasierbowie, rodzice, rodzice współmałżonka, rodzeństwo, ojczym, macocha, zięciowie i synowe – jeżeli w roku podatkowym dochody tych osób niepełnosprawnych nie przekraczają kwoty 9 120 zł.
Podstawa prawna: ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2012 r. poz. 361, ze zm.).
2. Zwolnienie od podatku od czynności cywilnoprawnych – niewidomy ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności nabywający na własne potrzeby sprzęt rehabilitacyjny, wózek inwalidzki, rower, motocykl lub samochód osobowy.
Podstawa prawna: ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2010 r., Nr 101, poz. 649, ze zm.).
3. Zwolnienie od opłaty miejscowej lub uzdrowiskowej – niewidomy ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności oraz jego przewodnik.
Podstawa prawna: ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jednolity Dz. U z 2010 r. Nr 95, poz. 613, ze zm.).
4. Zwolnienie od opłaty za posiadanie psa – każdy niewidomy ze znacznym stopniem niepełnosprawności oraz osoba niepełnosprawna z tytułu posiadania psa asystującego.
Podstawa prawna: ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613, ze zm.).
V. Ulgowy wstęp do muzeów państwowych
1. niewidomy ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności wraz z przewodnikiem.
Podstawa prawna: rozporządzenie Rady Ministrów z 10.06.2008 r. (Dz. U. Nr 160, poz. 994).
VI. 50 % zniżki w opłacie paszportowej
1. niewidomy i współmałżonek, o ile pozostaje na jego wyłącznym utrzymaniu.
Podstawa prawna: ustawa z 13.07.2006 r. o dokumentach paszportowych (Dz. U. Nr 143, poz. 1027, ze zm.).
VII. Ułatwienia w ruchu drogowym:
1. Odstępstwo od przestrzegania niektórych znaków drogowych na podstawie karty parkingowej dla właściciela samochodu lub kierowcy przewożącego właściciela takiej karty.
Podstawa prawna: ustawa z 20.06.1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012 r. poz. 1137, ze zm.).
VIII. Ponadto osoby niewidome ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności mają prawo do korzystania:
1. Ze wsparcia finansowego i rzeczowego dla osób niepełnosprawnych w ramach programów PFRON skierowanych do osób indywidualnych i organizacji pozarządowych, w tym m.in.:
dofinansowania zapatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny i komputerowy, turnusów rehabilitacyjnych, likwidacji barier w komunikowaniu się, architektonicznych i technicznych (PFRON, PCPR, MOPS).
Stan prawny na dzień 19.02.2013 r.
Ulgi w komunikacji miejskiej na terenie Opola
Osoby niewidome i ociemniałe (w stopniu znacznym i umiarkowanym) oraz ich przewodnicy m.in. na podstawie ważnej legitymacji Polskiego Związku Niewidomych są uprawnione do bezpłatnych przejazdów na wszystkich liniach dziennych w środkach komunikacji zbiorowej Miejskiego Zakładu Komunikacyjnego Spółka z o. o. w Opolu, z wyłączeniem linii specjalnych.
Podstawa prawna: Uchwała nr XXI/209/07 Rady Miasta Opola z dnia 29 listopada 2007 r.w sprawie uprawnień do ulgowych i bezpłatnych przejazdów środkami miejskiego transportu zbiorowego, która weszła w życie od dnia 01.01.2008 r.
Inne ulgi na terenie Opola
1. Członkowie PZN są zwolnieni z uiszczania zryczałtowanej opłaty w wysokości 6 zł rocznie tytułem usług informacyjnych w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej w Opolu.
Podstawa prawna: Regulamin wypożyczania na zewnątrz zbiorów Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Opolu z 17.02.2014 r.
